Heeft je kind faalangst?
Ontwijkt je kind vaak werkjes op school?
Durft kind niet iets nieuws te proberen? Wordt je kind boos als hij zijn huiswerk moet maken?
Of stelt je kind steeds zijn taakjes uit? Of is je kind angstig voor de reacties van klasgenootjes of de leerkracht? Heeft je kind buikpijn als er gym is?
Dit kan wijzen op een vorm van faalangst. Vermoed je dat je kind faalangst heeft? Lees dan verder hoe je je kind kunt helpen zijn faalangst te overwinnen.
Wat is faalangst?
Faalangst is heel letterlijk de angst om te falen. Angst om het niet goed te doen, heeft iedereen wel eens. Kenmerkend bij faalangst is dat het situatiegebonden en prestatiegebonden is. Bijvoorbeeld van een spreekbeurt heb je al dagen buikpijn omdat iedereen op je let. Tijdens een voetbalwedstrijd sta je er niet eens bij stil of mensen op je letten. Of je gaat enthousiast aan de slag met rekenen, maar als je moet voorlezen, lijkt het wel of de angst je keel dichtknijpt.
Drie vormen van faalangst
Cognitieve faalangst
Deze vorm van faalangst is het meest bekend en wordt vooral geassocieerd met schools leren. Je bent bang dat je onvoldoende kennis hebt. Denk hierbij aan kinderen die wel goed hebben geleerd voor een toets, maar tijdens de toets dichtklappen. Door stress en angst lukt het nadenken niet goed meer. Bij kinderen met dyslexie, dyscalculie en AD(H)D komt cognitieve faalangst vaker voor.
Sociale faalangst
Bij sociale faalangst ben je veel bezig met wat de ander van je denkt en ben je bang om in contact met anderen fouten te maken. Je bent veel bezig met wat een ander (klasgenootje, de juf etc) van je vindt en bent bang dat de ander jou niet goed genoeg vindt of je niet mag. Je bent bang voor kritiek van de ander.
Motorische faalangst
Bij motorische faalangst gaat het om angst dat er tijdens het bewegen iets misgaat. Dat kan zijn tijdens een sportwedstrijd, of de gymles. Of bang zijn om te struikelen, als je door de klas moet lopen. Fysiek gezien ben je in staat om de betreffende handeling uit te voeren, maar de angst om te falen zorgt ervoor dat het niet (goed) lukt. De angst kan zich uiten in het samentrekken van je spieren, waardoor je je lichaam minder goed kunt gebruiken.
Hoe ontstaat faalangst?
Er is een ervaring waarin schaamte een groot onderdeel van je beleving vormde. Schaamte gaat over dat je de afkeuring op jezelf bevestigt denkt te zien in de ogen van de buitenwereld. Dus je keurt jezelf af en je denkt dat je ouders/ de juf ook jou afkeuren op basis van een fout of het niet voldoen aan verwachtingen.
Om de verschrikkelijke ervaring rond deze gevoelens te vermijden, gaan kinderen onderpresteren (ontwijken, uitstellen) of juist overpresteren (perfectionisme).
Meer weten? over mindset of hoe je slimme complimenten kunt geven? Lees dan hier verder.
Faalangst overwinnen met Fixie en Growie
Faalangst overwinnen met Fixie en Growie
In de praktijk laat ik kinderen met faalangst en/of neiging tot perfectionisme kennis maken met sokpoppen Fixie en Growie.
Saartje (6 jaar, groep 3) komt binnen en vraagt wat er op tafel ligt. Ik vertel over de robots Fixie en Growie, die er nogal verschillende ideeën hebben over leren.
Saartje is aangemeld door haar ouders omdat ze weigert haar taakjes op school te doen en al helemaal als het om iets nieuws gaat. Saartje stelt zelf voor om te spelen als Fixie en Growie en ik krijg de rol van Fixie toebedeeld. Saartje wil sjoelen, een heel nieuw spel voor haar. Als Fixie haal ik vanalles uit de kast: ‘ik kan het niet’, ‘het is een stom spel’en ‘ik weiger om mee te doen. Af en toe stap ik uit mijn rol als Fixie en vraag ik aan Saartje of ik het goed doe. Op deze manier lachen we om het gedrag van Fixie. En hebben we ook met hem te doen, want hij weet nog niet hoe hij anders kan denken en doen.
Saartje gaat direct sjoelen en oefent flink om als Growie te denken en Fixie te helpen. Ze zegt dingen als ‘van proberen kun je leren’ en ‘misschien vind je het leuk om te doen, probeer maar’. Prachtig om te zien hoe Saartje hiermee haar eigen hulpbronnen aanboort en versterkt.
Om het leerproces van Saartje te ondersteunen, stel ik voor dat we mama vertellen over Fixie en Growie. Maar Saartje wil dat nog niet. Terwijl ik nadenk hoe hiermee om te gaan, komt Saartje zelf de oplossing bij de volgende sessie.
Als ze Fixie en Growie weer ziet vertelt Saartje direct haar moeder over de robotjes en ik mag ook contact opnemen met de juf.
Van de juf hoor ik dat Saartje zo vlijtig aan het werk is, dat ze soms eigenlijk liever verder werkt dan buiten te gaan spelen.
Vermoed je dat je kind belemmerd wordt door faalangst? Speel dan eens samen als Fixie en Growie. Wil je meer weten over het overwinnen van faalangst? Neem dan contact op, ik sta je graag te woord!
Met dank aan het Talentenlab en Platform mindset voor het ontwikkelen en bekend maken van Fixie en Growie!